fbpx
Site Loader
umowa zlecenia

Kiedy możesz podpisać umowę zlecenia?

Umowę zlecenia regulują przepisy Kodeksu Cywilnego (art. 734 i n.). Cechą charakterystyczną tej umowy jest to, że osoba przyjmująca zlecenie (czyli zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla osoby, która jej tą czynność zleciła (czyli zleceniodawcy). Taką czynnością prawą może być zawarcie umowy najmu lub dzierżawy, dokonania sprzedaży lub kupna, zamówienia dzieła, reprezentowania zleceniodawcy przed organami sądowymi/administracyjnymi, itp.

Jednak przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia nie zacieśniają stosowania ich jedynie do przypadku, gdy przedmiotem zlecenia jest dokonanie określonej czynności prawnej. Przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio do umów o świadczenie usług, nieuregulowanych innymi przepisami, np. dotyczącymi umowy o pracę, o dzieło, agencyjnej, itp. Bogactwo sytuacji życiowych, w których zastosowanie znajda przepisy dotyczące zlecenia jest ogromne. W praktyce tę umowę stosuje się często w odniesieniu do takich usług jak: prowadzenie sprawy przez adwokata, pośrednictwo w zawarciu umowy, testowanie określonego programu komputerowego, wyszukiwanie mieszkania do zamiany, załatwienie sprawy w urzędzie, sprzątanie pomieszczeń biurowych, roznoszenie ulotek, itp.

Umowa zlecenia nie może posiadać cech charakterystycznych dla umowy o pracę. Dlatego też treść umowy zlecenia nie powinna kreować stosunku podporządkowania organizacyjnego zleceniobiorcy wobec zleceniodawcy, zwłaszcza w zakresie czasu pracy oraz obowiązku wykonywania poleceń przełożonych. Dla rozstrzygnięcia, czy dana umowa jest umową o pracę czy umową zlecenia istotna będzie jej treść i praktyka jej stosowania. Decydującego znaczenia nie będzie miała jej nazwa. Prawo pracy nie wprowadza domniemania, iż nawiązany stosunek prawny, ze względu na spełnienie cech stosunku pracy, jest automatycznie stosunkiem pracy. Ustalenia istnienia stosunku pracy dokonuje sąd pracy na wniosek strony umowy lub inspektora Państwowej Inspekcji Pracy.

Umowa zlecenia, wskutek której dochodzi do nawiązania stosunku cywilnoprawnego pomiędzy jej stronami, stanowi umowę starannego działania. Oznacza to, że to nie efekt decyduje o wywiązaniu się z zawartej umowy, lecz właściwe wykonywanie czynności i dołożenie należytej staranności w realizowaniu określonych w umowie działań, np. ja jako osoba pisząca wnioski o dofinansowanie zobowiązuję się zawsze do starannego przygotowania wniosku i biznesplanu, ale nie zobowiązuję się do tego, że mój klient dofinansowanie otrzyma J

Obowiązki stron umowy zlecenia

Umowę zlecenia mogą zawrzeć osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Zleceniobiorca przede wszystkim powinien podejmować działania, które umożliwią mu jak najlepsze wykonanie zleconych mu prac, przy czym przy ich wykonywaniu powinien się kierować wskazówkami, jakie otrzyma od osoby zlecającej. Zleceniobiorca może odstąpić od wskazanego sposobu wykonania zlecenia bez wcześniejszej zgody zleceniodawcy wówczas, gdy nie może uzyskać jego zgody a przypuszcza (przypuszczenie powinno być uzasadnione), że zleceniodawca zgodziłby się na zmianę, wiedząc o istniejącym stanie rzeczy (art. 737 kc). Zmiana jednak może dotyczyć wyłącznie sposobu wykonania czynności objętej umową zlecenia, a nie samej czynności.

Do obowiązków zleceniobiorcy należy także wydanie wszystkiego, co przy wykonywaniu zlecenia uzyskał dla zleceniodawcy, nawet we własnym imieniu. Zleceniobiorca nie może używać na własne potrzeby zarówno rzeczy jak i pieniędzy osoby zlecającej. Na zleceniobiorcy ciąży również obowiązek zapłaty zleceniodawcy odsetek ustawowych od środków pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia.

Na zleceniobiorcy ciąży obowiązek informowania zleceniodawcy o przebiegu sprawy. Natomiast po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy powinien złożyć sprawozdanie zleceniodawcy (art. 740 kc). Wystarczy udzielenie informacji na wezwanie zleceniodawcy i zawiadomienie go o wykonaniu prac bądź o niemożności ich wykonania. W sprawozdaniu powinny znaleźć się informacje o przebiegu sprawy oraz zestawienie wydatków i przychodów z potwierdzeniami ich dokonania (rachunki, faktury).

Zleceniodawca może podpisać ze zleceniobiorcą umowę o zakazie konkurencji zarówno na czas trwania umowy zlecenia jak i po jej zakończeniu.

Ciekawe jest zobowiązanie zleceniobiorcy wobec zleceniodawcy do niepodejmowania działań konkurencyjnych w czasie trwania umowy, które jest zgodne z zasadą swobody kształtowania umów. Zakaz konkurencji może dotyczyć także okresu po zakończeniu umowy zlecenia. Jednak zawarcie umowy o zakazie konkurencji po zakończeniu zlecenia z osobą fizyczną nie może być nieodpłatne. Odmiennie wygląda ta kwestia w przypadku przedsiębiorców, gdzie nie jest zakazane zawarcie bezpłatnej umowy o zakazie konkurencji na okres po zakończeniu współpracy (wyrok SN z 5 grudnia 2013 r., V CSK 30/13).

Jeżeli osoba zawodowo zajmująca się załatwianiem czynności dla innych nie chce przyjąć zlecenia, powinna o tym zawiadomić dającego zlecenie. W ten sam sposób powinna postąpić osoba, która oświadczyła zleceniodawcy gotowość załatwienia czynności danego rodzaju.

Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga zaliczki i zleceniobiorca jej zażąda, dający zlecenie powinien jej udzielić przyjmującemu zlecenie.

Głównym obowiązkiem dającego zlecenie jest zapewnienie zleceniobiorcy możliwości wykonania zlecenia. Taką możliwość daje np. udostępnienie mu potrzebnych, wskazanych w umowie informacji lub rzeczy oraz zapłata wynagrodzenia, jeśli zlecenie jest odpłatne. Zleceniodawca jest zobowiązany do zwrotu zleceniobiorcy wydatków, jakie ten poniósł w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi. Zleceniobiorca powinien zostać zwolniony z zobowiązań, które ten zaciągnął w imieniu własnym, by zlecenie wykonać. Innym obowiązkiem zleceniodawcy jest udzielenie przyjmującemu zlecenie odpowiedniej zaliczki w sytuacji, gdy wykonanie zlecenia wymaga wydatków i zleceniobiorca tego zażądał.

Do innych obowiązków dającego zlecenie należy zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy dla zleceniobiorcy. Ma to zastosowanie zwłaszcza, jeżeli zleceniobiorca wykonuje pracę w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym przez przedsiębiorcę (art. 304 § 1 kodeksu pracy). Obowiązkiem dającego zlecenie jest ochrona życia i zdrowia zleceniobiorcy, zagrożonego w procesie pracy. Zleceniodawca powinien zagwarantować zleceniobiorcy bezpieczne i higieniczne warunki pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jeśli wymaga tego charakter pracy zleceniobiorcy, zleceniodawca powinien zapewnić odzież i obuwie robocze, środki ochrony indywidualnej, napoje i posiłki profilaktyczne.

Zleceniobiorca nie musi być każdorazowo kierowany na badania lekarskie, jednak wskazane jest, aby odbył szkolenie BHP. Brak jest wyraźnego nakazu ustawodawcy w kwestii skierowania osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia na badania lekarskie. Jednak zleceniodawca może we własnym zakresie zdecydować, czy rodzaj wykonywanych przez zleceniobiorcę czynności oraz stopień zagrożenia związanego z warunkami wykonywania zlecenia wskazuje na celowość dopuszczania do pracy osób cieszących się odpowiednim stanem zdrowia. Pracodawca według prawa pracy ma obowiązek pokrywania kosztów badań lekarskich wyłącznie w przypadku pracowników. Nie został na niego nałożony taki obowiązek w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia.

Zleceniodawca w stosunku do zleceniobiorcy nie musi:

  • Udzielać mu urlopu wypoczynkowego
  • Przestrzegać okresów odpoczynków dobowych i tygodniowych oraz innych przepisów o czasie pracy
  • Zapewniać świadczeń z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych
  • Stosować przepisów odnoszących się do ochrony przed zwolnieniem z pracy
  • Zapewniać dodatkowych świadczeń pracowniczych, takich jak nagrody jubileuszowe, dodatki stażowe, odprawy emerytalno-rentowe, odprawy z tytułu zwolnienia z pracy
  • Stosować sformalizowanych procedur związanych z rozwiązaniem umowy o pracę.

Zleceniodawca nie musi podawać przyczyny wypowiedzenia, przeprowadzać konsultacji związkowej, przestrzegać ustawowych okresów wypowiedzenia, itp. W umowie zlecenia można ustalić, zgodnie z zasadą swobody umów, kwestie związane z prawem do dni wolnych, wynagrodzeniem, okresem wypowiedzenia.

Porównanie obowiązków zleceniodawcy i zleceniobiorcy

Obowiązki zleceniodawcy Obowiązki zleceniobiorcy
Zapłata wynagrodzenia za wykonane zlecenie (chyba że umowa dotyczy zlecenia bezpłatnego) Wykonanie z należytą starannością umówionych w umowie czynności na rzecz zleceniodawcy
Zwrot wydatków, jakie zleceniobiorca poniósł w celu należytego wykonania zlecenia Stosowanie się do wskazówek zleceniodawcy
Zapewnienie bezpiecznych oraz higienicznych warunków pracy w zakładzie pracy lub miejscu wyznaczonym do wykonania zlecenia Udzielanie zleceniodawcy potrzebnych informacji o przebiegu procesu realizacji zlecenia (naruszenie tego obowiązku wiąże się z nienależytym wykonaniem zlecenia)
Udzielenie zaliczki, jeśli zażądał jej zleceniobiorca i wymaga tego charakter zlecenia Poinformowanie zleceniodawcy o powierzeniu wykonania zlecenia osobie trzeciej – jeśli taka możliwość była określona w umowie lub charakter zlecenia tego wymaga
Odprowadzanie do ZUS naliczonych składek Przestrzeganie zasad bhp
Odprowadzanie do urzędu skarbowego pobranych zaliczek na podatek dochodowy Wydanie wszystkiego, co przy wykonaniu zlecenia uzyskał dla zleceniodawcy – przekazanie dokumentacji, rzeczy, itp.
Zgłoszenie przyjmującego zlecenie na formularzu ZUS ZUA w terminie 7 dni od zawarcia umowy do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Zgłoszenie na ZUS ZZA (tylko ubezpieczenie zdrowotne), jeśli umowa zlecenia stanowi dodatkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych  
Wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od zakończenia umowy zlecenia  

Case study 1.

„Kremik” Spółka z o.o. organizuje targi kosmetyczne, na których zostaną zaprezentowane produkty kosmetyczne firmy. W związku z tym zamierza zatrudnić hostessy, aby zachęcały klientów do wypróbowania produktów kosmetycznych firmy. Hostessy zostaną zatrudnione w celu zwiększenia sprzedaży i poprawy wizerunku produktów firmy. Nie będą one rozliczane z tego, czy i w jakiej ilości zostały sprzedane produkty firmy. Trudno określić, czy rezultat pracy hostess będzie mierzalny jakimkolwiek wymiernym efektem np. liczbą złożonych zamówień przez klientów, którym zaprezentowano produkty. W związku z powyższym hostessy mogą być zatrudnione na podstawie umowy zlecenia.

Case study 2.

Firma „Postój” zawiera umowę na wykonanie krzeseł do swojej siedziby. Chciałaby, aby krzesła wykonał znajomy stolarz Marian, przy użyciu swoich narzędzi, u niego w domu, na podstawie jego własnych projektów. Firma powinna więc zawrzeć umowę o dzieło ze stolarzem Marianem – dziełem będą ściśle określone krzesła wykonane przez stolarza. Jeśli natomiast krzesła zostaną wykonane w siedzibie firmy, zgodnie z projektem przygotowanym przez firmowego architekta, przy wykorzystaniu materiałów dostarczonych przez firmę, przy wykonywaniu krzeseł stolarzowi będą pomagały osoby pracujące w firmie, to wówczas podpisana zostanie umowa zlecenia między firmą „Postój” a stolarzem Marianem na wykonanie krzeseł do firmy.

Case study 3.

Zakład krawiecki „Szpulka” ma zawartą umowę zlecenia z kilkoma osobami, które raz w tygodniu przychodzą posprzątać siedzibę firmy. Właścicielka zakładu nie musi wymagać od tych osób aktualnych badań lekarskich ze względu na niskie ryzyko szkodliwych dla zdrowia czynników. Doraźny charakter wykonywanych czynności na terenie jej zakładu również nie wymusza obowiązkowych badań. Właścicielka zakładu może się jedynie zdecydować na przeprowadzenie szkolenia BHP.

Case study 4.

Zakład chemiczny „Smar” zatrudnił na okres wakacyjny studentów chemii do pomocy w laboratorium. Zawarł z nimi umowy zlecenia. Studenci przychodzą do laboratorium 3 dni w tygodniu. Z uwagi na zagrożenie czynnikami uciążliwymi i szkodliwymi dla zdrowia pracodawca mógł zażądać przedłożenia przez studentów aktualnych zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy na takim stanowisku. Pracodawca nie musi w tej sytuacji pokrywać kosztów takich badań, jeśli w zawartej umowie zlecenia był zapis, że badania lekarskie odbywają się na koszt zleceniobiorcy. Jeśli jednak pracodawcy zależy na dobrej współpracy ze studentami, może on na swój koszt wysłać ich na potrzebne badania lekarskie.

Jeśli chcesz się skonsultować z związku z zawartą przez Ciebie umową zlecenia – napisz do mnie biuro@bonafides-krosno.pl.

Możesz także skontaktować się ze mną poprzez mój fanpage .

Obserwuj nas i polub nas!

Post Author: Kamila Fedycka

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

error

Spodobał Ci się artykuł? Podziel się nim z innymi!